มีบทวิเคราะห์ เรื่อง Human-Centered AI สำหรับคนทำงาน–รัฐ–สังคมไทย
AI กำลังกลายเป็น game changer ที่เปลี่ยนโฉมวิธีทำงาน เศรษฐกิจ และบริการสาธารณะอย่างก้าวกระโดด ตั้งแต่แชตบอทอัจฉริยะ การแพทย์ดิจิทัล การเงิน ไปจนถึงระบบบริหารจัดการภาครัฐ แต่สิ่งสำคัญคือ การใช้ AI ให้เป็น — ไม่ใช่ปล่อยให้มันเข้ามา “ตัดสินใจแทนมนุษย์” ทั้งหมด
Human-Centered AI: มนุษย์คุมเกม เป้าหมาย–ค่านิยมชัดเจน
หัวใจคือแนวทาง Human-Centered AI ที่ยึดมนุษย์เป็นศูนย์กลาง
- มนุษย์ต้องเป็นเจ้าของ เป้าหมาย ค่านิยม และมาตรฐานจริยธรรม
- AI เป็นเพียง “เครื่องมือช่วยคิด–ช่วยทำ” ไม่ใช่ผู้แทนในการตัดสินใจ
- การออกแบบงานใหม่ต้องเป็น augmented work หรือ “งานที่คนและ AI ทำร่วมกัน”
เช่น ระบบ Call Center ในอนาคต AI อาจไม่มาแทนเจ้าหน้าที่ แต่ทำงานเบื้องหลังแทน เช่น ถอดความการสนทนาแบบ real time และแปลภาษา (อังกฤษ–มาเลย์–จีน) ทันที ขณะที่มนุษย์ยังเป็นผู้พูดคุยและสร้างประสบการณ์บริการ
วิเคราะห์ความเสี่ยง: หากไม่รู้เท่าทัน AI
- ข้อมูล–ความเป็นส่วนตัว: การปล่อยให้ AI เก็บและวิเคราะห์ข้อมูลโดยไม่มีการกำกับ อาจละเมิดสิทธิส่วนบุคคล
- อคติ–ความไม่เป็นธรรม: โมเดล AI สะท้อน bias ของข้อมูล หากไม่ถูกตรวจสอบอาจสร้างความเหลื่อมล้ำ
- ทักษะคนทำงาน: หากไม่เร่งปรับตัว คนจำนวนมากอาจถูกทิ้งไว้ข้างหลัง ขณะที่ AI ทำงานเร็วและแม่นยำกว่า