หลายคน อาจจะเข้าใจว่า นิ่วมีแบบเดียว แต่จริงๆ แล้ว นิ้วที่พบบ่อย ๆ อย่าง “นิ่วในถุงน้ำดี” กับ “นิ่วในไต” เป็นคนละเรื่องกันเลย
สาเหตุต่าง อาหารที่เกี่ยวข้องก็ต่าง วันนี้เลยอยากเล่าให้ฟัง ว่าอาหารแบบไหนที่ทำให้เสียงนิ่วแต่ละแบบ แล้วถ้าอยากเลี่ยงจะต้องทำยังไงบ้าง
1.นิ่วในถุงน้ำดี เกิดจากอะไร?
“น้ำดี” ที่สร้างจากตับ ทำหน้าที่ย่อยไขมัน น้ำดี พอสร้างเสร็จจะถูกเก็บไว้ในถุงน้ำดีเล็ก ๆ พอเรากินของมัน ๆ ถุงน้ำดีก็จะบีบน้ำดีออกมา ช่วยย่อยอาหาร
ปัญหาคือ ถ้าน้ำดีมีคอเลสเตอรอลสูงเกินไป หรือ ถุงน้ำดีบีบตัวไม่ค่อยดี น้ำดีที่ค้างอยู่นาน ๆ จะเริ่มตกตกตะกอน กลายเป็นก้อนแข็งๆ หรือ ที่เราเรียกว่า “นิ่วในถุงน้ำดี”
อาหารที่ทำให้คอเลสเตอรอลในน้ำดีสูงขึ้นก็ คือ พวกของทอดมันจัด ๆ น้ำมันปาล์ม หนังไก่ หนังหมู เนื้อติดมัน
พอเรากินบ่อย ๆน้ำดีก็ต้องทำงานหนักขึ้น แล้ว ถ้าเป็นคนไม่ค่อยขยับตัว น้ำดีค้างนาน ๆ ยิ่งเสี่ยงก้อนนิ่วมา
2.สัญญาณที่บอกว่า…ระวังนิ่วในถุงน้ำดีนะ!
อาการของนิ่วในถุงน้ำดี บางครั้งหลอกเรามาก ๆ เพราะหลายคนปวดท้องจนคิดว่าเป็นโรคกระเพาะ หรือลำไส้ แต่จริง ๆ แล้วเป็นนิ่วก็มีเยอะ
*ปวดจุกแน่น ๆ ใต้ชายโครง ขวาหลังมื้ออาหารมัน ๆ
ㆍบางทีปวดร้าวขึ้นไปถึงไหล่ขวา
ㆍคลื่นไส้อาเจียนหลังมื้อใหญ่ ๆ
ㆍท้องอืดแน่นจนรู้สึกผิดปกติพอเจออาการพวกนี้บ่อย ๆ ควรไปอัลตราชาวด์ เช็กดีกว่า อย่ารอให้ถึงขั้นต้องผ่าตัด
3. นิ่วในไต เกิดจากอะไร?
อันนี้คนละเรื่องกับถุงน้ำดีเลยครับ นิ่วในไตเกิดจากเกลือแร่ในปัสสาวะ เช่น แคลเซียม ออกซาเลต หรือกรดยูริกจับตัวกันจนเป็นก้อน ซึ่งมักเจอในคนที่ดื่มน้ำน้อย กินอาหารเค็ม หรือ กินโปรตีนสัตว์เยอะเกินไปเวลาเรากินเนื้อแดง เครื่องใน หรือโปรตีนสัตว์มาก ๆ จะทำให้กรดยูริกในปัสสาวะสูงขึ้น ส่วนอาหารเค็มจัดจะทำให้แคลเซียมถูกขับออกมาทางปัสสาวะเยอะขึ้น ถ้าดื่มน้ำน้อย ปัสสาวะเข้มข้น แร่ธาตุต่างๆ ก็จับตัวกันง่าย นิ่วในไตก็เกิดขึ้นเงียบ ๆ เลยครับ
4.อาหารที่เกี่ยวข้องกับนิ่วในไต
“เนื้อแดง เครื่องในสัตว์ กินเยอะเกินทำให้กรดยูริกสูง
ㆍอาหารเค็มจัด เช่น อาหารแปรรูป บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป ของหมักดอง
*ผักออกซาเลตสูงอย่างผักโขม กะหล่ำปลี ใบชะพลู ถ้ากินบ่อยโดยไม่บาลานซ์กับน้ำก็เสี่ยง
*ชาเข้มจัดที่ดื่มทุกวัน เพราะออกชาเลตสูงเหมือนกัน
*ดื่มน้ำน้อย ทำให้ปัสสาวะข้น แร่ธาตุตกผลึกง่ายขึ้น
5.วิธีลดความเสี่ยงแบบเข้าใจง่าย
เรื่องดีคือ ทั้งนิ่วในถุงน้ำดีและนิ่วในไต ป้องกันได้จากอาหารและพฤติกรรมประจำวันนี่แหละ กันนิ่วในถุงน้ำดี
ㆍลดของทอด มันจัด เปลี่ยนน้ำมันเป็นไขมันดี เช่น น้ำมันมะกอก น้ำมันปลา
*กินโปรตีนไขมันน้อย เช่น ปลา ไก่ไม่ติดหนัง เต้าหู้ *เพิ่มผักและไฟเบอร์สูง ๆ ช่วยดักคอเลสเตอรอล
“อย่านั่งนิ่ง ๆ หลังมื้ออาหาร ลองเดินย่อยเบา ๆ ให้ถุงน้ำดีบีบตัว น้ำดีไม่ค้าง
ยิ่งถ้าเพิ่มการออกกำลังกาย จะช่วยควบคุมเรื่องน้ำหนัก ก็จะลดความเสี่ยงนิ่วในถุงน้ำดีด้วย